Pałac położony w parku we wsi Łysołaje

   Położony w parku w Łysołajach pałac zbudowany został na początku XX wieku na polecanie Tomasz Augusta Popławskiego, właściciela dużego majątku ziemskiego.

   Od połowy XV wieku istniał w Łysołajach dwór. Początkowo był to dwór drewniany (modrzewiowy), kryty gontem. Dwór te znajdował się na terenie parku, lecz w nieco innym miejscu (trochę bardziej na południe, pewną wskazówką co do jego lokalizacji jest przebieg starej alei lipowej, mniej więcej w miejscu gazonu przed pałacem).

   Pałac otoczony jest parkiem. Park składa się z czterech części: przypałacowej, centralnej, otoczenia stawy oraz południowej. Najstarszą częścią parku jest jego część centralna (główna aleja od bramy wjazdowej). Początek jej stanowi brama parku wraz z kordegardą (zaniedbaną), zbudowaną z białego kamienia pochodzenia miejscowego (z opoki). Główna aleja pierwotnie obsadzona była po obu stronach klombami kwiatowymi i kasztanowcami. W centralnej części parku pojawiają się stare drzewa, pochodzące jeszcze ze starego parku. Przed samym pałacem znajduje się podjazd do budynku wraz z gazonem skomponowanym jako salon kwiatowy. Północne otoczenie parku posiada duży taras widokowy (dziś jest w tragicznym stanie) skierowany na staw, oś widokowa zamknięta jest szpalerem lipowym zasadzonym za stawem. Otoczenie stawu jest bardzo zaniedbane. Zarastają jej chwasty. Staw powstał w wyniku spiętrzenie wody małej rzeczki płynącej przez park. Dawniej (przed wojną) staw był regularnie  czyszczony, zimą na lód sypany był piasek, po stawie pływały łódki a we wschodniej części stawu był mostek. Ale tak było, dziś już nie. Południowa część parku jest najmłodsza. Jest tu wielka polana (łąka) otoczona drzewami, często są to drzewa egzotyczne: limba, sosna wejmutka, platan, buk. Drzewa w parku objęte są opieką konserwatorów przyrody. W północno zachodniej części parku, za stawem i rzeczką są pozostałości  sadu i ogrodu warzywnego. Pomiędzy pałacem a bramą wjazdową znajduje się oficyna, dawne mieszkania pracowników pałacowych. Park otoczony jest murem z białego kamienia, gdzieniegdzie wstawione są segmenty ogrodzenia metalowego.

   Pałac zbudowano na początku XX wieku, obok dawnego dworu. Jest to duży, piętrowy gmach z wysokim dachem, krytym zieloną blachą. Wschodnie skrzydło pałacu stanowi wielka sala balowa, wyposażona w niewielki taras. Zachodnie skrzydło stanowi kuchnia. Oba skrzydła są parterowe z mieszkalnym poddaszem. Główny gmach jest jednopiętrowy. Frontowe wejście do pałacu znajduje się pod zadaszeniem, wspartym na kolumnach.

   Obecnie pałac jest własnością Szpitala Neuropsychiatrycznego w Lublinie. Jest tu sanatorium dla pacjentów. Sam budynek z zewnątrz sprawia wrażenie zadbanego, chociaż daleko jest mu do okresu swej świetności.

...OTTON BABIEJ...