Kaplica położona na skraju parku we wsi Łysołaje

   W południowo - wschodniej części parku, ale już poza (obecnym) ogrodzeniem znajduje się kaplica. Budynek ten wraz ze swoim najbliższym otoczeniem stanowi dopełnienie parku, zarazem jednak swoją kompozycją wyraźnie odcina się od reszty parku.

   Kaplica powstała na przełomie XIX i XX wieku, wraz z rozbudową parku, którą przeprowadził Tomasz August Popławski. Celem budowy tego obiektu było stworzenie domu modlitewnego dla właścicieli majątku Łysołaje oraz dla ich służby. Jednocześnie planowano stworzenie miejsca pochówku dla członków rodziny Popławskich.

   Budynek wzniesiony został z cegły. Jest w całości otynkowany, zarówno w środku, jak i na zewnątrz. Pokryty blachą ocynkowaną. Posiada instalacją odwadniającą.

   Gmach kaplicy zbudowany został na planie koła. Bryła budynku umieszczona jest na półmetrowym podpiwniczeniu. Podobnie grube są same mury. Wysokość tej części murów kaplicy, w której występują absydy sięga trzech metrów, zaś metr ponad nie wystaje podstawa kopuły. Sama kopuła ma wysokość ponad dwa metry i rozpościera się nad główną częścią kaplicy (na planie koła) o średnicy sześciu metrów. Absydy są znacznie mniejsze, mają średnicę około 2,5 metra. Na szczycie kopuły umieszczona jest niewielka latarnia o wysokości metra, na której postawiono krzyż. Wejść do kaplicy można przez metalowe, zdobione wrota. Drzwi te są dwuskrzydłe, a górna ich część jest półkolista. Aby wejść trzeba pokonać trzy schodki. Nad drzwiami znajduje się trójkątny portyk nawiązujący do architektury greckiej.

   Główna oś kaplicy przebiega, typowo dla obiektów sakralnych starszego typu, na linii wschód  - zachód. Ołtarz skierowany jest w kierunku wschodnim, a drzwi wejściowe umieszczone są od strony zachodniej. Budynek posiada trzy wybrzuszenia, absydalne (na planie co 120°): od wschodu, od południowego - zachodu i północnego - zachodu. Pomiędzy tymi ostatnimi występami znajduje się prostokątny przedsionek, wejście do kaplicy. Kaplica zwieńczona jest kopułą, na szczycie której umieszczona jest latarnia pełniąca jednocześnie rolę dzwonnicy (obecnie jest już nieużywana). W kaplicy znajduje się pięć, półkolistych okien rozmieszczonych symetrycznie dookoła całej kaplicy (wyjątkiem jest część zachodnia).

  Wnętrze kaplicy składa się z dwóch części: małego przedsionka oddzielonego drzwiami i nawy kaplicy. Wewnątrz  są  trzy nisze: od wschodu znajduje się niewielki i skromny ołtarz (bez ozdób), w południowej niszy umieszczono konfesjonał, a północnej szafę ze sprzętem gospodarczym. Przestrzeń pomiędzy niszami wypełniają zdobione ławki dębowe dla członków rodziny właścicieli majątku, obecnie zasiadają tam najstarsi mieszkańcy wsi.

   W podziemiach kaplicy umieszczone są krypty grobowe rodziny Popławskich (zdjęcie 4). Wejście do niej znajduje się w centralnej części kaplicy. Oświetlenie wnętrza krypta zawdzięcza mały okienkom umieszczonym wokół kaplicy. Jak można zaobserwować przez okienka, wnętrze krypty jest zdewastowane i od dłuższego czasu nikt tam nie zaglądał. W krypcie widoczne są ślady podsiąkania wód gruntowych. Prawdopodobnie także nigdy nie wykorzystano krypty zgodnie z jej pierwotnym zadaniem.

   Kaplica wzniesiona została w stylu architektonicznym nawiązującym do klasycyzmu. Taki model budowlany obowiązywał w drugiej połowie XIX wieku w naszej części województwa lubelskiego. W podobnym stylu, ale znacznie wcześniej (o jakieś 40 lat) wzniesiono kościół parafialny w Milejowie (odległym o 5 kilometrów).

Literatura:     - Kseniak M., Parki i ogrody w województwie lubelskim. Cz. 1. Od Trawnik do Łęcznej wzdłuż Wieprza. Lublin 1981.

                        - Kseniak M., Fijałkowski D., Parki wiejskie Lubelszczyzny. Stan, ochrona i rewaloryzacja. Warszawa 1982.

 ...OTTON BABIEJ...